Ürolojik Kanserler
Ürolojik kanserler, vücudun ürolojik kısımlarındaki hücrelerin anormal proliferasyonudur. Bu kanserler arasında aşağıdakiler vardır:
Mesane Kanseri:
Mesane kanseri, en sık görülen kanser türüdür, idrar kesesindeki atipik hücreler anormal hızda çoğaldığında oluşur ve bu durumda uzaktaki organlara yayılabilir ve ölüme neden olabilir.
Prostat Kanseri:
Prostat kanseri seminal sıvı üreten erkek prostat bezinde oluşur ve anormal hücre çoğalması durumudur. Çoğu prostat kanseri yavaş ilerler ve prostat bezi ile sınırlıdır ve bu durumda ciddi zarara neden olmayabilir.
Böbrek Kanseri:
Böbrek kanseri, böbreklerde başlayan kanserdir, böbrek hücrelerinin mutasyonundan dolayı kontrolsüz çoğalma sonucunda gelişir. Metastatic bölgelerin invazyonuna ve fonksiyonelliğini kaybetmesine neden olabilir.
Böbreküstü Bezi Kanseri:
Böbreküstü bezi kanseri böbreklerin üst kısmında yer alan küçük, üçgen bezlerin (böbreküstü bezleri) bir yada ikisinde başlayan bir kanserdir. Böbreküstü bezindeki atipik kontrolsüz hücre kitlesinin oluşması sürrenal tümöre neden olur. Tümör iyi huylu yada kötü huylu olabilir.
Penis kanseri:
Penis kanseri penis derisinde bşalayan ve penisin diğer katlarına yayılabilen bir kanser türüdür. Bu kanser türünün nedeni sünnet olmama ve yetersiz hijyenik şartlar olabilir.
Testis kanseri:
Testis kanseri, genç erkeklerde görülen bir hastalıktır ve en yaygın olarak 25-45 yaş aralığında görülür. Testiste atipik hücrelerin kontrolsüz çoğalmasından dolayı oluşur ve lenf ve kan ile diğer organlara yayılabilir. Bir testisteki kanser diğerini de normalden daha yüksek riske sokar.
Androloji:
Androloji özellikle üreme organları olmak üzere erkeklerdeki hastalıkları ve fonksiyonları inceleyen bir daldır. Karşılaştığımız bazı hastalıklar arasında aşağıdakiler vardır:
1. Varikosel:
Varikosel, erkeklerdeki testisteki kirli kanı boşaltan iç damarların anormal dilasyonudur. infertilitenin en sık görülen nedenidir.
2. Erkek İnfertilitesi:
Erkek infertilitesi erkeğin üreyememesini ve bayan partnerinden çocuk sahibi olamamasını ifade eder. Erkeklerde infertilitenin nedeni sperm kanallarındaki tıkanıklıktır. Yumurtalarda hastalık söz konusu ise sperm üretiminde sorun vardır. Sperm kanalında inflamasyon ve sekel varsa, yumurtada sperm üretilse bile aktarılamaz.
3. Erkek Sağlığı:
Yaşa bağlı olarak prostat, idrar kesesi, penis, testis gibi organlarda bazı olumsuz değişiklikler gözlemlenir. Bu değişikliklerin nedeni testosteron hormonu gibi erkek karakterlerinin oluşumunu ve devamını sağlayan hormon değerlerinde düşüştür. Erkek sağlığı, geç başlangıçlı hipogonadizm (IH-andropoz), tanı ve tedavisi, prostat hastalığı tanı ve tedavisi, erkek infertilitesi ve cinsel işlev bozuklukları (sertleşme bozukluğu, erken boşalma, geç boşalma) kapsar.
4. Penis Protezi:
Hasta, tüm tıbbi tedavilere rağmen ereksiyon olamıyor ise doktorların penis protezine başvurması gerekir. Albuginea tabakasına penise cerrahi olarak yerleştirilen tıbbi bir cihazdır ve silikona benzeyen maddeden yapılır. Penis rijiditesini yeniden kazandırır.
Erkek Sağlığı:
a. Ereksiyon Sorunu:
Ereksiyon bozukluğu olarak da bilinen durum tatmin edici cinsel ilişki için yeterli ereksiyona tutarlı olarak ulaşamama durumudur. Ereksiyon sorunlarının bazı nedeleri arasında diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, sigara içme ve daha fazlası vardır. Sinirli, hormonal vasküler yapılarda rahatsızlık da bu soruna neden olabilir. Depresyon, bipolar bozukluk, şizofreni ve bazı ilaçlar da ereksiyon bozukluğunun nedeni olabilir.
b. Erken Boşalma:
Erken boşalma, erkeğin beklenenden daha önce boşaldığı cinsel işlev bozukluğudur. Prostatı etkileyen enfeksiyonlar, omurilik ve beyni etkileyen hastalıklar, psikojenik olaylar, hormon bozuklukları, metabolik bozukluklar erken boşalma bozukluklarına neden olabilir.
Bu hastalıkların tedavileri arasında mikrocerrahi varikosel, bazı maddeler ile damarların çekilmesi, cerrahi, enfeksiyon tedavisi, cinsel ilişki sorunlarının tedavisi, hormon tedavileri ve ilaçlar ve yardımcı üreme teknolojisi (ART) vardır. Aynı zamanda yaşam tarzında ve diyette yapılacak değişiklikler, fosfodiesteraz tip 5-inhibitörleri olan ilaçların kullanılması da cinsel sorun ve hastalıklar da işe yarayabilir. İlaçlar işe yaramaz ise hastalara papaverine/regitin ve prostavasin karışımı tedavisi uygulanır. Aynı zamanda davranışsal terapi, lokal anestetik kremler ve anti depresanlardan da (Dapoxetine) yararlanılır.
Taş Hastakları:
Taş hastalığı idrardaki kimyasallar konsantre hale geldiğinde ve idrar yolunda kristaller oluşturduğunda meydana gelir. Aşağıda açıklanan tipteki hastalıklar söz konusudur:
1. Böbrek Taşı:
Böbrek taşları böbreklerin iç yüzeylerinde (böbrek toplayıcı sistemi) küçük, sert mineral ve asit tozu tortusudur. Böbrek taşları mineral ve asit tuzlarındaki parçalanmadan dolayı meydana gelir. Böbrek taşının olması normaldir ve genellikle idrar ile atılır fakat bazen böbrekte birikinti kalır ve böbrek taşı oluşturana kadar büyümeye devam eder.
2. Üreter Taşı:
Genellikle üreterde taş oluşmaz, aksine böbrekten üretere taşınır. Taş bir süre üreterde kalırsa büyümeye başlar. İdrar akışını engeller ve bu da böbrek ve üreterin üst kısmının büyümesine neden olur. Enfeksiyon gelişir ve dayanılamaz ağrı yaşanır.
3. Mesane Taşı:
Stabilize maddelerin bileşimindeki değişikliklerden dolayı mesane taşları oluşur. Aynı zamanda böbrek ve üretere giden taşlar da buna neden olur. Mesane taşlarının semptomları prostat ve böbrek inflamasyonundan dolayı enfeksiyon, ateş, üşüme ve idrarda kandır.
Taşı teşhis ve tespit ettikten sonra tedavi için boyutu, sayısı ve altta yatan hastalıklar belirlenmelidir. Hidrasyon ve sıvı alımını arttırma, belirli ilaçları kullanma, cerrahi tedavi yada şok dalgası litotripsi (ESWL) üreterorenoskopi (URS) tedavisi yada laparoskopik tedaviler uygulanabilir. Taşlar, kamera ve sitoskop ile üretraya girerek lazerle kırılabilir. Büyük taşlar için açık cerrahiler ve Wig sistolitotomi (PSL) de uygulanabilir.
Pediatrik Üroloji:
Pediyatrik üroloji tıbbın çocukların genitoüriner sistem bozuklukları ile ilgilenen cerrahi alt uzmanlık alanıdır.
1. Hipospadias:
Hipospadias, üretral kanalın penisin ventral tarafında açıldığı konjenital rahatsızlıktır. Torbada yada penis yada torbaların birleşim yerinde, penis başında normal dış idrar deliğine çok yakın olabilir. hipospadias ile penis eğriliği de olabilir. Hipospadiası tedavi etmek için genellikle doktorların ameliyat ile dış idrar çıkış deliğini yeniden oluşturması gerekir. Daha az travmatik bir deneyim için 2 yaşın altındaki erkeklerde cerrahi tercih edilir.
2. Epispadias ve Mesane Ekstrofisi:
Epispadias, idrar yolunun normal penis ucu yerine penisin üst kısmındaki açıklıkta sonlandığı penis malformasyonudur. Mesane ekstrofisisi mesane oluşumunda anormallik ve kemikli pelvistir. Ek idrar yolu anormallikleri olup olmadığını görmek için tam abdominal ultrasonografi kullanılır.
Bu anormallikleri tedavi etmenin tek yolu cerrahidir.
3. Vezikoüreteral reflü (VUR):
VUR,idrarın keseden idrar idrar yoluna geri aktığı durumdur. Alt idrar yolunun tıkanmasının sonucu olarak artan kese basıncından yada keseye doğru girişte yer alan üreter kanallarının konjenital hasarından dolayı meydana gelir.
Void cystourethrography (işeme sistoüretrografisi) VUR’u teşhis etmek için yapılır. VUR’un tespitinden sonra antibiyotik verilir. Yine de işe yaramazsa cerrahi tedavi gerekir.
4. Üreteropelvik Stenoz (UP stenoz):
Üreteropelvik stenoz renal çıkıştaki üreter kanallarının darlaşmasıdır. Erkeklerde kızlara göre daha yaygın olarak görülür. Üreteropelvik stenoz birleşim noktası doğru şekilde geliştirilmediğinde yada döl yatağında yetersiz olması halinde UP bölgesini kesen böbrek damarları yada normalin dışında renal pelvisten çıkan UP bölgesi, UP bölgesinde stenoz ile sonuçlanır. Bu olgunun tedavisi laparoskopik yada açık cerrahi olmak üzere ameliyattır.
5. Nokturnal İdrar Kaçırma:
Nokturnal enürezi, kişinin mesanesini kontrol edebilmesi gereken yaşta gece uyurken meydana gelen istemsiz idrar yapma olayıdır. Genellikle 5 yaşın üstündeki bireylerde görülür. Nocturnal enürezi, her iki ebeveynde olması halinde kalıtsal da olabilir. Uyku bozuklukları, geç gelişen sinir sistemi ve psikojen faktörler de buna neden olabilir.
Tedavi için aşağıdaki yöntemler kullanılır:
- Davranışsal terapi
- Desmopressin tableti yada sprey
- Alarm terapisi
- Imipramine (Tofranil)
6. Çocuklarda İdrar Kaçırma:
İdrar kaçırma 5 yaşın üstündeki çocuklarda gündüz ve gece mesane kontrolünün kaybedilmesidir. Bu sorunun kaygı, aşırı aktif mesafe ve idrar yolunda yapısal sorunlar gibi çeşitli nedenleri vardır. Hastalık türünü ve nedenini belirlemek için çocuklardaki idrar kaçırma sorununun tedavisinin bulunması gerekir. Türü ve tedavisi değiştiği için idrar kaçırma durumunu tedavi etmek için pelvik taban alıştırmaları, antikolinerjik ilaçlar ve mesane genişletme cerrahileri kullanılabilir.
Diğer Hastalıklar:
Mesana Büyütme:
Mesane büyütme böbreklerin korunması ve boşaltım ile hastanın yaşamını tolere edilebilir hale getirmede çok büyük öneme sahiptir. Amaç, mesane içi basıncı azaltmak, böbrekleri korumak ve kapasiteyi arttırmaktır. Ameliyat 3-5 saat sürer. Bazı komplikasyonlar arasında bacaktan vücudun herhangi bölüme doğru pıhtılaşma, akciğer enfeksiyonu, iç sızıntı ve başlangıçta olsa bile böbrek enfeksiyonu olabilir. İleri dönemde olsa bile böbrek ve idrar yolu enfeksiyonu gelişebilir. Hastanın büyütme işleminden sonra böbrekleri fonksiyonel olacak ve korunacak ve diğer faktörlerle daha sık olarak idrar yapma ihtiyacı ve idrar kaçırma durumu sona erecek yada azalacaktır.
Rahim Sarkması:
Rahim sarkması Rahim, vajinal kanalda yer aldığında, pelvik taban kasları ve rahmi yerinde tutan bağ dokuları çok sayıda doğum yapma, kilolu olma ve kronik akciğer hastalıkları gibi çeşitli faktörlerden dolayı zayıfladığında meydana gelen bir durumdur. Genellikle menopoza girmiş bayanlarda görülür. Tedavisi için vajinal yada abdominal (açık, laparoskopik yada robot yardımlı laparoskopik yöntem) ameliyatların yapılması gerekebilir.
Kadın Ürolojisi
a) Sistosel:
Sistosel, mesane ve vajina arasındaki duvar zayıfladığında meydana gelir ki bu durumda mesane sarkar yada vajinaya doğru düşer. Yaş, hastalığın derecesi ve eşlik eden hastalıklar gibi pek çok faktör tedaviyi etkiler. Hafif olguları tedavi etmek için diyet, belirli alıştırmalar ve antikolinerjik ilaçlar kullanılabilir. Hasta önceki tedaviye yanıt vermez ise ameliyat düşünülmelidir.
b) Aşırı Aktif (Hiperaktif) Mesane:
Aşırı aktif mesanenin semptomları normalden daha fazla idrar yapmak durumunda olmak ve erteleyememektir. Günde 8 kezden fazla idrar yapma durumu aşırı aktif mesane durumu olarak görülebilir. Sorun tespit edildikten sonra tedaviler farklı vakalara göre değişebilir, bazı yaşam tarzı değişiklikleri tavsiye edilebilir, özellikle muskarinik reseptör antognistleri yada antikolinerjik etkilere sahip ilaçlar verilebilir yada mesaneye botoks uygulaması yapılabilir.
c) İnterstisyel Sistit:
İnterstisyel sistit, mesane basıncına, mesanede ağrıya ve bazen de pelvik ağrıya neden olan kronik bir durumdur. Nadir bir hastalıktır ve kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Bu hastalık için nihai bir tedavi bulunmamaktadır fakat alternatifler vardır ve hastalığın ne kadar ilerlediğine ve hastanın ne ölçüde kabul edeceğine bağlıdır: Bazı tedaviler aşağıdaki gibidir:
- Yaşam tarzında değişiklik
- Fizyoterapi
- Sitokskopi
- Mesane içi botoks uygulaması ve sacral nöromodülasyon
- Siklosporin A tedavisi
- Mesanenin alınması
d) Total Organ Sarkması (TOP):
Total yada pelvik organ sarkması, mesane, Rahim yada bağırsakların vajinanın dışına çıkmasıdır. Bazı semptomlar arasında vajinal ağrı, idrar ve dışkı yapmada ve cinsel ilişkide zorlanma vardır. Neredeyse %40’I çok az semptom gösterir yada hiç göstermez.
Tedavisi için ilk aşamada pessary halkası (yakın zamanda bebek istenmesi halinde) tavsiye edilir ve ilaçlar işe yaramadığında son çare olarak cerrahi tedavi gerçekleştirilir. Ya vajinal yada abdominal yaklaşımla yapılır (açık, laparoskopik yada robot Yardımcı laparoskopik yöntemler). Operasyon sakrokolpopeksi olarak adlandırılır ve başarı oranı %90-95 olarak çok yüksektir.
Ürolojik Enfeksiyonlar
a) İdrar Yolu Enfeksiyonları:
İdrar yolu enfeksiyonu, bakterilerin idrar yolunu ele geçirdiği ve orada çoğaldığında meydana gelen enflamatuvar hastalıktır ve böbrekleri, idrar kanalını, idrar torbasını, prostat ve dış idrar yolunu kapsar. Bu hastalığa genellikle idrar yoluna giren mikrobik maddeler ve bazen de idrar yolunda meydana gelen hastalıklar neden olur.
Tedaviler hastalığın derecesine göre değişebilir basit enfeksiyonları tedavi etmek için sadece antibiyotik ve sıvı alımını arttırma ve sık sık idrara çıkma yeterli olabilir. Karmaşık olgularda, altta yatan nedene göre değişir, konjenital idrar yolu hastalıklarında cerrahi gerekir ve piyelonefrit durumunda hastanede yatma ve yatarak tedavi gerekebilir.
b. Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (STD’ler):
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar korunmadan cinsel ilişkiyle geçen hastalıklardır. Çeşitli hastalıklar aşağıda belirtilmiştir:
- Klamidya
- HIV/AIDS
- Hepatit B&C
- Genital uçuk
- Sfiliz
- Trikomoniyaz
- Genital siğil
- Bel soğukluğu
Tedavide bazı hastalıklarda Cefriaxone, makrolid antibiyotikler ve azithromycin gibi hastalıklar kullanılabilir ve AIDS ve hepatit ise çok yakından takip edilmelidir. Tedavi edilmemesi halinde prostatit (prostat bezi iltihaplanması), aortit, kalp rahatsızlıkları, eklem hastalıkları beyni etkileyebilir ve değiştirilemez sonuçlara neden olabilir.
c. Üretra Stenozu:
Üretra stenozu, üretra daralmasıdır, üretra yetişkin erkeklerde 20-25 cm uzunluğunda ve kadınlarda 3-5 cm uzunluğundadır. Erkekler uzun boylu olduğu için daralma en sık olarak onlarda görülür. Ürolojik enfeksiyonlardan, kateter kullanımı, trafik kazası, ürolojide kullanılan endoskopik cerrahi prosedürler ve diğer nedenler söz konusudur.
Tam tıkanıklık durumunda dar kısım cerrahi işlemle çıkarılmalı ve daha sonra üretra uçtan uca bağlanmalıdır.